kotisivu |
hakemisto |
kartat |
kohteet |
teoriaa |
Eri kulttuurit ovat ryhmitelleet tähtiä tähdistöiksi eri tavoin ja antaneet niille oman tarustonsa mukaisia nimiä. Noin puolet nykyisistä virallisista tähdistöistä on peräisin antiikin ajoilta, mutta taustalla lienevät vielä vanhemmat mesopotamialaiset tähdistöt. Löytöretkien aikana opittiin tuntemaan myös taivaan eteläisimmät osat, ja sinne muodostettiin uusia tähdistöjä. Tähtikarttojen tekijät lisäilivät omia luomuksiaan muuallekin. Vielä 1900-luvun alussa tähdistöjen rajoissa ja lukumäärässä oli horjuvuutta. Vihdoin 1928 IAU vahvisti tähtitaivaan jaon 88 tähdistöön ja määritteli tähdistöille viralliset rajat. Ks. myös artikkelit tähdistöjen alkuperästä, käytöstä poistetuista tähdistöistä ja suomalaisesta tähdistöihin liittyvästä perinteestä.
Seuraavassa taulukossa on lueteltu nykyiset tähdistöt. Ensimmäisellä sarakkeella on tähdistön virallinen latinankielinen nimi. Toisella sarakkeella on nimen genetiivi ja seuraavalla sen lyhenne, joita tarvitaan tähtien nimiä muodostettaessa. Neljännellä sarakkeella on suomenkielinen nimi. Seuraavan sarakkeen merkki kertoo, näkyykö tähdistö Suomessa: S = tähdistö on aina taivaanrannan yläpuolella, + = näkyy johonkin aikaan vuorokaudesta, O = näkyy vain osittain, - = ei näy lainkaan.
Serpens (Käärme) on ainoa tähdistö, jonka alue ei ole yhtenäinen, vaan koostuu kahdesta osasta. Länsiosasta käytetään joskus nimeä Serpens caput (Käärmeen pää) ja itäosasta Serpens cauda (Käärmeen häntä).
Klassisessa latinassa c ääntyy aina k:na. Esimerkiksi Cancer on siten lausuttava kanker, eikä amerikkalaistyyliin kanser. Suomenkielestä poikkeavalla tavalla ääntyvät seuraavat kirjainyhdistelmät: ae, oe = ee, ch = k, ph = f, qu = kv.
Andromeda Andromedae And Andromeda S Antlia Antliae Ant Ilmapumppu O Apus Apodis Aps Paratiisilintu - Aquarius Aquarii Aqr Vesimies + Aquila Aquilae Aql Kotka + Ara Arae Ara Alttari - Aries Arietis Ari Oinas + Auriga Aurigae Aur Ajomies S Bootes Bootis Boo Karhunvartija + Caelum Caeli Cae Veistotaltta - Camelopardalis Camelopardalis Cam Kirahvi S Cancer Cancri Cnc Krapu + Canes Venatici Canum Venaticorum CVn Ajokoirat S Canis Major Canis Majoris CMa Iso koira O Canis Minor Canis Minoris Cmi Pieni koira + Capricornus Capricorni Cap Kauris + Carina Carinae Car Köli - Cassiopeia Cassiopeiae Cas Kassiopeia S Centaurus Centauri Cen Kentauri - Cepheus Cephei Cep Kefeus S Cetus Ceti Cet Valaskala + Chamaeleon Chamaeleontis Cha Kameleontti - Circinus Circini Cir Harppi - Columba Columbae Col Kyyhkynen O Coma Berenices Comae Berenices Com Bereniken hiukset+ Corona Austrina Coronae Austrinae CrA Etelän kruunu - Corona Borealis Coronae Borealis CrB Pohjan kruunu + Corvus Corvi Crv Korppi + Crater Crateris Crt Malja + Crux Crucis Cru Etelän risti - Cygnus Cygni Cyg Joutsen S Delphinus Delphini Del Delfiini + Dorado Doradus Dor Kultakala - Draco Draconis Dra Lohikäärme S Equuleus Equulei Equ Pieni hevonen + Eridanus Eridani Eri Eridanus O Fornax Fornacis For Sulatusuuni O Gemini Geminorum Gem Kaksoset + Grus Gruis Gru Kurki - Hercules Herculis Her Herkules + Horologium Horologii Hor Heilurikello - Hydra Hydrae Hya Vesikäärme O Hydrus Hydri Hyi Etelän vesikäärme- Indus Indi Ind Intiaani - Lacerta Lacertae Lac Sisilisko S Leo Leonis Leo Leijona + Leo Minor Leonis Minoris LMi Pieni leijona + Lepus Leporis Lep Jänis + Libra Librae Lib Vaaka + Lupus Lupi Lup Susi - Lynx Lyncis Lyn Ilves S Lyra Lyrae Lyr Lyyra + Mensa Mensae Men Pöytävuori - Microscopium Microscopii Mic Mikroskooppi - Monoceros Monocerotis Mon Yksisarvinen + Musca Muscae Mus Kärpänen - Norma Normae Nor Kulmaviivoitin - Octans Octantis Oct Oktantti - Ophiuchus Ophiuchi Oph Käärmeenkantaja + Orion Orionis Ori Orion + Pavo Pavonis Pav Riikinkukko - Pegasus Pegasi Peg Pegasus + Perseus Persei Per Perseus + Phoenix Phoenicis Phe Feeniks - Pictor Pictoris Pic Maalari - Pisces Piscium Psc Kalat + Piscis Austrinus Piscis Austrini PsA Etelän kala O Puppis Puppis Pup Peräkeula O Pyxis Pyxidis Pyx Kompassi O Reticulum Reticuli Ret Verkko - Sagitta Sagittae Sge Nuoli + Sagittarius Sagittarii Sgr Jousimies O Scorpius Scorpii Sco Skorpioni O Sculptor Sculptoris Scl Kuvanveistäjä O Scutum Scuti Sct Kilpi + Serpens Serpentis Ser Käärme + Sextans Sextansis Sex Sekstantti + Taurus Tauri Tau Härkä + Telescopium Telescopii Tel Kaukoputki - Triangulum Trianguli Tri Kolmio + Triangulum Australe Trianguli Australis TrA Etelän kolmio - Tucana Tucanae Tuc Tukaani - Ursa Major Ursae Majoris UMa Iso karhu S Ursa Minor Ursae Minoris UMi Pieni karhu S Vela Velorum Vel Purje - Virgo Virginis Vir Neitsyt + Volans Volantis Vol Lentokala - Vulpecula Vulpeculae Vul Kettu +